Czyszczenie rekuperacji

Istnieją co najmniej dwa sposoby wyczyszczenia instalacji wentylacyjnej: mechaniczny lub za pomocą ozonowania. Ten drugi przeprowadza się jednak rzadziej, bo on dezynfekuje kanały nie usuwając z nich wszystkich zanieczyszczeń, do czego potrzebna jest fizyczna ingerencja w kanał odpowiedniego narzędzia: szczotek i ssawek.

Ozonowanie często jest połączone z metodą mechaniczną. Dodatkowo, w praktyce stosuje się także inne techniki serwisowe: czyszczenie pod wysokim ciśnieniem (sprzężone powietrze z agregatu) oraz — w wybranych elementach instalacji — czyszczenie ultradźwiękowe w kąpieli roboczej. Te metody zwiększają skuteczność usuwania osadów, ale wymagają profesjonalnego sprzętu i doświadczenia.

Usługi czyszczenia kanałów wentylacyjnych przeprowadzane są przez wyspecjalizowane w tym zakresie firmy usługowe posiadające specjalistyczne urządzenia. Chodzi o to, by z wewnętrznych powierzchni kanałów skutecznie usunąć zalegające tam zabrudzenia.

Robi się to za pomocą centralnego urządzenia ciśnieniowego, wykorzystującego do tego celu sprzężone powietrze, które pod odpowiednim ciśnieniem wprowadzane jest do kanału wentylacyjnego. Jednocześnie z drugiej strony powietrze to jest wysysane wraz z zanieczyszczeniami.

Do skutecznego usunięcia brudu zalegającego w kanałach równocześnie wykorzystuje się okrągłe lub prostokątne – w zależności od kształtu kanałów – ruchome szczotki, które wykonując ruchy obrotowe czyszczą kanał. Rekuperator na czas prac należy wyłączyć.

Gdy cała instalacja, zarówno jej nitka nawiewna, jak i wywiewna, jest już wyczyszczona mechanicznie za pomocą szczotek i sprężonego powietrza, dobrze jest przeprowadzić dezynfekcję.

Ma ona pomóc w wyeliminowaniu z instalacji potencjalnie występujących mikroorganizmów, drobnoustrojów i grzybów.

Aby zachować czystość kanałów w okresie użytkowania systemu rekuperacji należy użytkować rekuperator w systemie ciągłym, tj. nie wyłączać go np. na czas nieobecności domowników, np. urlopu.

Gdy dom nie będzie użytkowany, zaleca się ustawienie rekuperatora na tryb nieobecności. Jest to specjalny, dedykowany do tego bieg ustawiany w centrali wentylacyjnej. Chodzi o to, by centrala działała na niewielkim, 10% wydatku powietrza z zachowaniem minimalnego przesyłu powietrza w instalacji. Zapewni to jej czystość i brak gromadzenia się i zalegania wilgoci w instalacji.

Serwis techniczny rekuperatora należy wykonać, podobnie jak pompy ciepła czy pieca centralnego ogrzewania, raz w roku.

Obejmuje on kompleksowe sprawdzenie i wyczyszczenie rekuperatora i sprawdzenie poprawności działania całego systemu. Nie obejmuje natomiast czyszczenia instalacji wentylacyjnej, którą należy przeprowadzić osobno, ale tylko raz na około 10 lat.

• czyszczenie wymiennika ciepła w rekuperatorze 
• wymianę filtrów 
• kontrolę instalacji 
• kontrolę odpływu skroplin 
• kontrolę i czyszczenie czerpni (jeśli dotyczy) 
• kontrolę i czyszczenie wyrzutni (jeśli dotyczy) 
• kontrolę regulacji systemu wentylacyjnego i pomiar parametrów jego pracy 
• czyszczenie filtra nagrzewnicy wstępnej (przy wersji rekuperatora VV) 
• kontrola ustawień rekuperatora (m.in. ustawienia temperatury komfortu) 
• sprawdzenie wnętrza rekuperatora 
• poprawność działania sterownika regulującego pracę rekuperatora 
• kontrolę funkcjonowania przepustnicy i czujnika PTC/NTC (przy podłączonym GWC) 

Serwis systemu rekuperacji składa się z dwóch elementów:

• corocznego przeglądu technicznego rekuperatora i sprawdzenia podstawowych parametrów działania systemu
• czyszczenie kanałów rekuperacji, inaczej wentylacyjnych = czyszczenie instalacji wentylacyjnej, którą wykonuje się raz na 10 lat

Czyszczenie wentylacji mechanicznej w domu warto jest przeprowadzić, jednak nie wcześniej niż 10 lat po uruchomieniu systemu. Przy corocznych przeglądach serwisowych, których elementem jest sprawdzenie wydatków powietrza na punktach nawiewnych i wywiewnych doskonale widać, czy system działa poprawnie.

Dlatego tak ważny jest coroczny przegląd instalacji wentylacyjnej, który pokaże, czy czyszczenie przewodów rekuperacji jest już potrzebne.

To szybkie działania użytkownika, które najbardziej wpływają na trwałość i higienę systemu — bez narzędzi i bez ryzyka.

• Wymiana filtrów to podstawa. Regularna wymiana wkładów (zwykle co 6–12 mies., zależnie od lokalnych warunków) utrzymuje niskie opory przepływu, poprawia jakość powietrza i zmniejsza zużycie energii wentylatorów.
• Szybki przegląd wizualny przy każdej wymianie filtrów. Otwórz rekuperator, sprawdź czystość wymiennika, komór i tac skroplin; w razie potrzeby przetrzyj dostępne powierzchnie miękką, lekko wilgotną ściereczką.

Procedura „DIY” dla modeli przewidujących dostęp serwisowy; nie zastępuje przeglądu rocznego ani profesjonalnego czyszczenia kanałów.

1. Wyłącz rekuperator (przy czyszczeniu elementów wewnętrznych); do samej wymiany filtrów zwykle nie jest to konieczne.
2. Wyjmij filtry i wsuń nowe, zgodne ze specyfikacją producenta.
3. Oceń czystość elementów dostępnych serwisowo (komory, tacka skroplin, krótkie odcinki kanałów przy centrali).
4. Delikatnie oczyść elementy miękką ściereczką; nie używaj agresywnych środków chemicznych.
5. Uruchom rekuperator i sprawdź poprawność pracy.
   * Zakres „DIY” zależy od modelu; głębsze czyszczenie i regulację pozostaw serwisowi.

Proste metody kontrolne, które podpowiedzą, czy system i filtry działają skutecznie.

• Obserwacja objawów: bóle głowy, suchość śluzówek, senność mogą sygnalizować problem z wentylacją.
• Czujniki jakości powietrza: stacje z CO₂/PM2.5/VOC pomagają ocenić skuteczność wentylacji i termin wymiany filtrów.
• Badania laboratoryjne (opcjonalnie): gdy podejrzewasz specyficzne zanieczyszczenia.

Dobrze zaprojektowana i serwisowana rekuperacja działa latami “w tle” — cicho, higienicznie i przewidywalnie. Kluczem jest prosta rutyna (regularne filtry + coroczny przegląd) oraz kontrola drożności instalacji po około 10–12 latach. Jeśli chcesz sprawdzić, czy Twoja instalacja wymaga już czyszczenia kanałów lub po prostu zamówić przegląd, daj znać — doradzimy, zaplanujemy zakres prac i przywrócimy system do pełnej wydajności.