Wentylacja to wymiana powietrza: usuwanie zużytego i nawiewanie świeżego. Ponieważ jakość powietrza w pomieszczeniach w krótkim czasie ulega pogorszeniu, każdy budynek powinien posiadać skuteczną wentylację.
Zadaniem wentylacji jest stała wymiana powietrza w pomieszczeniach na świeże, czyste powietrze zewnętrzne. Gdy wentylacja działa skutecznie, na miejsce zużytego starego powietrza, nawiewa świeże o poziomie dwutlenku węgla poniżej 600 ppm, czyli o parametrach zbliżonych do zewnętrznych.
Czyste powietrze to dobre samopoczucie: dotleniona głowa i komórki naszego ciała pracują lepiej, poprawia się koncentracja i wzrasta jakość snu.
Głównym źródłem dwutlenku węgla jest człowiek. Wydycha go wraz z oddechem. Ale zanieczyszczenia pochodzą także z otoczenia: chemii budowlanej, tynku, farb, a więc z mebli, podłóg i ścian. W brudnym powietrzu szybko wzrasta wilgoć, namnażają się niebezpieczne patogeny: pleśń, wirusy, roztocza.
Na wykresie: jak wzrasta ilość dwutlenku węgla w powietrzu w pomieszczeniu z kiepską wentylacją. Poziom 1000 – 1400 ppm to już powód do narzekań.
Do najczęściej występujących objawów, gdy powietrze ma powyżej 1000 ppm (cząsteczek CO₂ na milion cząsteczek powietrza, 1000 ppm=0,1%) zaliczamy:
Wentylacja w pomieszczeniach funkcjonuje na dwa sposoby: naturalnie (grawitacyjnie) lub mechanicznie. Wentylacja grawitacyjna może być wspomagana (np. przez wentylatorki, nasady kominowe). Mechaniczna może odbywać się bez albo z odzyskiem energii.
Wentylacja bez odzysku ciepła, czyli wspomagana grawitacyjna i mechaniczna są najdroższe w użytkowaniu. Generują najwyższe straty budynku na ogrzewaniu.
Aby dom miał niskie zużycie energii, coraz częściej większość z nich wyposażanych jest w wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła, rekuperację.
Schemat działania wentylacji można prześledzić na rysunku.
Skraplająca się para wodna na szybach od wewnątrz, zaduch, złe samopoczucie, kaszel, częste bóle głowy, kłopoty ze snem. Pleśń na wewnętrznych uszczelkach okien, za meblami, grzyb w kątach ścian przy podłodze lub suficie. To oznacza brak wentylacji w pomieszczeniach.
Brak wentylacji w domach jest bardzo niebezpieczny i dość powszechny. Ma nawet swoją nazwę: Sick Buiding Syndrome, czyli Syndrom Chorego budynku.
W większości domów, w których jest tylko wentylacja grawitacyjna, nie ma tak naprawdę skutecznie działającej wymiany powietrza od października do marca, czyli równo przez połowę roku. Dzieje się tak dlatego, że okna pozostają zamknięte, bo już jest zimno i powietrze nie ma skąd napłynąć. Nawet jeśli w oknach zamontowano nawiewniki, są one zamknięte, bo wieje przez nie zimne powietrze.
Wentylacja grawitacyjna działa przez ruch powietrza między pomieszczeniami a zewnętrzem. Ruch ten wytwarza różnica ciśnień, którą z kolei powoduje różnica temperatur. Gdy w domu jest ciepło, a na zewnątrz min. 12 stopni C – wytwarza się ruch powietrza w kierunku z zewnątrz do cieplejszego miejsca.
Aby jednak tak się stało, okna muszą wpuścić powietrze do środka. Przez nieszczelności lub – jeśli okna są nowe i szczelne – przez nawiewniki okienne. Wtedy powietrze przechodzi do komina wentylacyjnego, którym jest wyrzucane. Na jego miejsce napływa świeże powietrze z zewnątrz.
Gdy powietrze nie ma skąd napłynąć, wentylacja grawitacyjna nie działa i nie wymienia powietrza. Dzieje się tak, gdy okna są szczelne lub gdy nawiewniki są zamknięte. Skraplająca się po wewnętrznej stronie szyb para wodna jest dowodem na brak wymiany powietrza.
Wentylacja mechaniczna działa dzięki urządzeniu zwanym centralą wentylacyjną. To w centrali wytwarzany jest ruch powietrza do i z pomieszczeń.
Dlatego jej działanie nie jest uzależnione od temperatury i nie potrzebuje różnicy ciśnień, by wytworzyć ruch powietrza. Powietrze jest wyciągane z kuchni i łazienek, a nawiewane do pokoi.
Wentylacja mechaniczna jest:
Więcej różnic między wentylacją mechaniczną a grawitacyjną
Odmianą wentylacji mechanicznej jest najtańsza w użytkowaniu, bo najbardziej energooszczędna, rekuperacja, czyli wentylacja mechaniczna z odzyskiem ciepła. Daje ona duże oszczędności na ogrzewaniu i efektywne przewietrzanie oraz filtrowanie powietrza nawiewanego.
Jej wadami są stosunkowo wysokie koszty montażu, konieczność serwisowania raz w roku oraz wymiany filtrów.
Są dwa sposoby na skuteczną wentylację w domu. Pierwszy to montaż nawiewników w oknach i umożliwienie działania wentylacji grawitacyjnej. Liczyć się jednak należy z wysokimi rachunkami za ogrzewanie, bo zimą ciepłe powietrze będzie uciekać przez komin. Wentylację grawitacyjną dobrze także jest wspomóc wentylatorkami wyciągowymi w kanałach wentylacyjnych w łazienkach oraz montażem nasad kominowych, które spowodują ruch powietrza.
Drugi sposób to montaż wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła – rekuperacji. Można ją przewidzieć na etapie budowy domu lub zrobić w domu już zamieszkanym. Wiąże się to z wykonaniem przejść przez stropy.
Oprócz wentylacji mechanicznej centralnej, która wentyluje każde pomieszczenie w domu za pomocą jednej centrali wentylacyjnej, istnieje także wentylacja ścienna, w której montuje się rekuperatory ścienne, decentralne. Wymieniają one powietrze w jednym, konkretnym pomieszczeniu. Jest to jednak rozwiązanie nieco głośniejsze niż wentylacja mechaniczna centralna i mniej efektywne. Czasami jednak jedyne i warto o nim wiedzieć. czytaj więcej o rekuperatorze ściennym
Główną korzyścią z wentylacji jest wymiana powietrza w pomieszczeniach w celu zagwarantowania odpowiedniej jakości tego powietrza. Jeśli system wentylacyjny robi to skutecznie, czyli w sposób nieprzerwany i ciągły wymienia zużyte powietrze na świeże, jesteśmy dotlenieni. Odczuwamy to jako mnóstwo energii. Dobrze nam się funkcjonuje, pracuje i śpi.
Wentylacja w domu powinna działać przez cały rok. Dobrze też, by można było nią sterować. Nie powinna także powodować dużych strat ciepła zimą, czyli dobrze, gdyby wraz z usunięciem zużytego powietrza, nie wyrzucać ogrzanego powietrza. W domu możemy mieć efektywnie działający system wentylacji. Należy rozważyć, czy zależy nam na tanim i niezawodnym w użytkowaniu systemie wentylacyjnym, czyli wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła, czy wybieramy tańszy w montażu, ale mniej skuteczny i powodujący straty na ogrzewaniu budynku system wentylacji grawitacyjnej.
Wentylacja polega na wymianie powietrza zużytego na świeże. Jest ona niezbędna, bo jakość powietrza w pomieszczeniach ulega stopniowemu pogarszaniu się wraz z upływem czasu. Powietrze zanieczyszcza się przez oddychanie, pocenie, ale także substancje emitowane przez materiały budowlane oraz chemię użytą w przedmiotach codziennego użytku.
Wentylacja grawitacyjna i mechaniczna to dwa główne sposoby wentylacji budynków. Istnieją jeszcze ich odmiany, czyli wentylacja grawitacyjna wspomagana (inaczej hybrydowa) oraz wentylacja ścienna, czyli mechaniczna centralna z jednym urządzeniem i decentralna z rekuperatorem ściennym osobno do każdego pomieszczenia. Wentylacja mechaniczna ma jeszcze swoją odmianę z odzyskiem ciepła i bez odzysku ciepła, ale najczęściej stosuje się tą z odzyskiem ciepła.
Wentylacja w domu jednorodzinnym Zadzwoń do naszego Doradcy