Rekuperator ścienny, a inaczej rekuperator ścienny decentralny, wydaje się tańszy i łatwiejszy w montażu niż rekuperacja centralna z jednym urządzeniem. Gdy porówna się cenę jednego rekuperatora ściennego z jednym rekuperatorem centralnym, różnica jest kusząca. Czy jednak na pewno można uczciwie zestawić jedno urządzenie z drugim?
Rekuperator ścienny w jednym pomieszczeniu realizuje dokładnie to samo zadanie, które stoi przed pełnowymiarową wentylacją centralną: wyciąga zużyte, a nawiewa świeże powietrze. I gdyby ograniczyć się tylko do tego jednego pomieszczenia, wszystko teoretycznie ma sens. Gdy jednak spojrzeć na dom jako całość, porównanie to już nie jest tak oczywiste.
Pełny system wentylacji z instalacją prowadzoną w całym budynku z siecią kanałów wentylacyjnych i jednym rekuperatorem wydaje się być także bardziej skomplikowany i trudniejszy w montażu, szczególnie w domach zamieszkanych, remontowanych, starych. Czy tak właśnie jest? Czy rekuperatory ścienne decentralne warte są uwagi?
W poniższym filmie rozmawiają o tym: inż. Paweł Szyperski i Michał Nawrot z rekuperatory.pl
Rekuperatory ścienne decentralne to bezkanałowe urządzenie elektryczne wentylacyjne wyposażone w wentylator lub dwa wentylatory realizujące nawiew i wyciąg powietrza. Za jego pomocą można wymieniać powietrze zużyte na świeże najczęściej jedynie w pojedynczym pomieszczeniu.
Za pomocą rekuperatorów ściennych realizuje się tzw. rekuperację decentralną.
Oznacza to wentylację bez instalacji (bez kanałów wentylacyjnych), puszek, kolektorów, punktów nawiewnych, ani tych wszystkich elementów, które składają się na wentylację centralną.
Decentralna wentylacja działa tak, że w każdym pokoju, który ma być wentylowany, musi być zamontowany rekuperator ścienny, ponieważ nie ma tutaj systemu przewodów prowadzących od rekuperatora do pozostałych pomieszczeń.
Decentralna wentylacja sprawdzi się wszędzie tam, gdzie poprowadzenie pełnej centralnej instalacji wentylacyjnej jest utrudnione lub niemożliwe. Sprawdzi się więc w starych domach, w których będzie sposobem na zapewnienie w miarę sprawnej wentylacji w pomieszczeniu, w którym zamontuje się takie urządzenie, ale tylko w nim.
„Rekuperacja ścienna rozwiązuje po części problem jakości powietrza w pojedynczym pomieszczeniu, mówi mgr inż. Paweł Szyperski. Lepiej jest mieć rekuperator ścienny, niż nie mieć wentylacji w ogóle, chociaż z mojego punktu widzenia, rekuperator ścienny dobrze sprawdza się tylko w biurach, w pojedynczych pokojach, w których przebywają ludzie. W domach zaś nie spełni on swojego zadania”.
W starych domach montaż rekuperatora ściennego może wydawać się łatwiejszy
W domach, w których jest możliwość, nawet kosztem niewielkich ustępstw, np. w architekturze budynku, zamontowania centralnego systemu wentylacyjnego z jedną centralą. System centralny jest w stanie wyciągnąć – zgodnie zresztą z przepisami i normalni budowlanymi – dostateczną ilość powietrza z pomieszczeń sanitarnych (kuchnie, łazienki, WC, garderoby) i identyczną ilość powietrza nawiać do pomieszczeń czystych.
Tylko tak realizowana wentylacja jest w stanie zapewnić komfort, odpowiednią ilość filtrowanego powietrza oraz spełnić nadzieje dotyczące oszczędności na ogrzewaniu zimą. Wentylacja decentralna nie jest w stanie tego zrobić.
Zmiana przepisów
Z dniem 1 kwietnia 2024 roku zaostrzają się także normy akustyczne przytoczone w warunkach technicznych dla budynków mieszkalnych, w których natężenie dźwięku nie może przekraczać zakładanych poziomów hałasu w pomieszczeniach. Konsekwencją tej zmiany będzie konieczność zastosowania w budynku na tyle cichej centrali wentylacyjnej, by umieszczona w oddzielonym od reszty domu pomieszczeniu oraz wyposażona w odpowiednie tłumiki akustyczne nie generowała hałasu przekraczającego dopuszczalne wartości.
Na dzień dzisiejszy nie istnieje na tyle cichy rekuperator ścienny lub wentylator zamontowany w pomieszczeniu, który by spełniał te warunki. Jedynym rozwiązaniem jest montaż systemu wentylacji centralnej.
Abstrahując od przepisów, rekuperator ścienny nadaje się ewentualnie do zrobienia wentylacji tylko w jednym pomieszczeniu, np. w pokoju. Jednostkę dobiera się w zależności od kubatury pomieszczenia lub ilości osób tam przebywających. W zależności od producenta i wybranego rozwiązania, można zdecydować się na montaż jednego lub kilku urządzeń dla jednego pomieszczenia. Warto pamiętać, że minimalna ilość powietrza dla jednej osoby to 20 m/h. Zakładając, że w pokoju będą przebywać 3 osoby, potrzebowalibyśmy urządzenia lub kilku urządzeń, które dostarczą min. 60 m³/h.
Gdy nie ma możliwości wykonania centralnego systemu wentylacyjnego, który rozwiąże problem z brakiem wentylacji w całym domu, decyzja o montażu rekuperatora ściennego w pokoju jest warta przemyślenia.
Rekuperator ścienny lub nawet kilka takich urządzeń, nie mogą realizować całościowej wentylacji dla wszystkich pomieszczeń w domu, w którym są przecież także łazienki i kuchnie, z których powietrze powinno się wyciągać.
Rekuperacja centralna, czyli zrównoważona wentylacja nawiewno – wywiewna z odzyskiem ciepła, w skrócie rekuperacja, jest systemem zrównoważonym dla całego budynku. Oznacza to, że identyczna ilość powietrza jest nawiewana i wywiewana z pomieszczeń, przy czym część z pomieszczeń nie posiada punktów nawiewnych i wyciągowych: są one jedynie pomieszczeniami transferowymi, przez które przepływa powietrze, np. korytarze prowadzące do pokoi.
Tego nie jest w stanie robić rekuperator ścienny.
Jednym z podstawowych kryteriów, według których projektuje się system rekuperacji jest tzw. bilans zapotrzebowania budynku na powietrze. Bilans obliczany jest zawsze przed wykonaniem projektu rekuperacji i określa, ile m³ powietrza potrzebuje każde pomieszczenie.
Gdy zsumuje się m³ powietrza nawiewane do pokojów i sypialni, jego ilość powinna być taka sama, jak ilość powietrza nawiewanego do łazienek, kuchni, pralni.
Wtedy dopiero system jest zbilansowany. To zbilansowanie systemu gwarantuje prawidłową pracę całej instalacji nie tylko w zakresie komfortu w domu, ale również energooszczędności.
Drugim warunkiem, od którego zależy komfort w pomieszczeniach jest stałość wymiany powietrza. System wentylacyjny powinien pracować ciągle, a powietrze powinno być usuwane i nawiewane w sposób stały z intensywnością uzależnioną od potrzeb domowników.
W rekuperacji decentralnej nie ma możliwości prawidłowego zbilansowania systemu wentylacji dla całego domu.
„Robienie rekuperacji ściennej w domu nowobudowanym, to jest moim zdaniem, nieporozumienie, a od kwietnia 2024 będzie także niezgodne z prawem w zakresie norm akustycznych. Chyba że pojawi się niedługo urządzenie, które spełni te normy – mówi Paweł Szyperski, specjalista od rekuperacji z 22 letnim doświadczeniem. Zawsze doradzam, by zamontować jednostkę centralną, która w sposób ciągły, komfortowy i oszczędny realizuje wymianę powietrza. W domach nowobudowanych montaż rekuperatorów ściennych to tylko proteza pełnowartościowego
| Rekuperator ścienny | Rekuperator centralny | |
|---|---|---|
| Instalacja – kanały wentylacyjne | Nie | Tak |
| Bilans powietrza w budynku | Nie | Tak |
| Odzysk ciepła | Częściowy | Tak |
| Filtracja powietrza (w zal. od filtra) | Zgrubna | Dokładna |
| Hałas | Większy | Minimalny |
| Odzysk wilgoci | Rzadko spotykany | Możliwy |
| Nawiew i wyciąg są realizowane jednocześnie | W zal. od modelu | Tak |
| Skuteczne przewietrzanie pełnej kubatury domu | Nie | Tak |
| Zmniejszenie wilgotności w pomieszczeniach | Tak | Tak |
| Skuteczne tłumienie akustyczne | Nie | Tak |
Nawet najlepszy rekuperator ścienny to słabiej niż średniej jakości jednostka centralna. W zdecydowanej większości rekuperatory decentralne są naprzemienne, tj. jedno urządzenie realizuje i NAWIEW, i WYWIEW. Mimo wszystko doradza się, by montować je w jednym pomieszczeniu parami, a to oznacza już 2 szt. na jedno pomieszczenie. Dubluje się też wtedy natężenie dźwięku z wentylatorów, które przecież są zamontowane i pracują w ścianie w pobliżu np. łóżka czy kanapy.
Jednostki dwukierunkowe oczywiście istnieją. Są droższe, ale też skuteczniejsze. A jak są dwa działające naprzemiennie NAW i WYW, jeden w pokoju, a drugi w łazience, to najpierw pokój czuć w łazience, a potem łazienkę w pokoju.
Nie wspominając już o przepisach, które mówią o tym, że kierunek przepływu powietrza powinien być realizowany w kierunku od pomieszczeń o mniejszym zanieczyszczeniu (pokoje) do pomieszczeń o większym zanieczyszczeniu (łazienki, kuchnie).
Rekuperatory decentralne to namiastka rekuperacji, do stosowania tam, gdzie są ostatnią deską ratunku.
Rekuperacja ścienna czy centralna Pomożemy Ci zdecydować, która wersja będzie dla Ciebie najlepsza